İsrailin Baş naziri Benyamin Netanyahu Hərbi Hava Qüvvələrinin yeni pilotlarının buraxılış mərasimində çıxış edərək ölkənin HƏMAS, Hizbullah və İranın silahlanmasını diqqətlə izlədiyini bildirib. O vurğulayıb ki, təhlükə yarandığı halda İsrail lazım olan tədbirləri görməyə hazırdır. Müdafiə naziri və Hərbi Hava Qüvvələrinin rəhbərliyi də eyni mövqeni bölüşərək İsrailin yeni təhdidlərin qarşısını almaq üçün operativ addımlar atmağa tam hazır olduğunu qeyd edib.

Bu açıqlamalar göstərir ki, Təl-Əvivin hədəfi təkcə İran deyil. 12 günlük müharibə zamanı İranın proksiləri – HƏMAS, Hizbullah və husilər – İsrailə ciddi zərbələr vurmuşdu. Buna görə də rəsmi Təl-Əviv növbəti mümkün hücumdan əvvəl məhz bu qrupları zərərsizləşdirməyə üstünlük verə bilər.

Ancaq digər tərəfdən, İran da geri çəkilməyəcəyini açıq şəkildə nümayiş etdirir. Tehran balistik raket proqramının bərpasını rəsmən elan edərək bu sahəni ölkənin regional nüfuzunun əsas elementi kimi təqdim edir. İsrail isə bu addımı özünə qarşı birbaşa təhlükə kimi qiymətləndirir və sərt reaksiyanın mümkünsüz olmadığını bildirir.

Həyəcanverici məqam odur ki, İranın hər üç proksisi – HƏMAS, Hizbullah və Ənsurullah (husilər) – son aylarda sürətlə silahlanır və fəaliyyətlərini genişləndirir. Suriya hökuməti Hizbullaha ölkə ərazisindən qaçaq silah daşınmasına qarşı müəyyən tədbirlər həyata keçirsə də, bu prosesin qarşısını tam almağa hələ ki nail olmayıb. Buna görə İsrail son həftələrdə İranın yenidən hədəf alınması ilə bağlı ideoloji təbliğatı gücləndirib.

İranı cəsarətləndirən bir neçə amil də var. İlk növbədə, ABŞ-nin bölgədəki mövcudluğu əvvəlki illərlə müqayisədə zəifləyib. Tramp administrasiyası diqqətini daha çox Rusiya–Ukrayna müharibəsinin həllinə yönəldib.

Digər mühüm faktor İsrail daxilindəki siyasi böhrandır. Netanyahu hökuməti dağılmaq üzrədir və ölkədə növbədənkənar seçkilərin keçirilməsi üçün hazırlıqlar gedir. Bu da İran üçün əlavə fürsət pəncərəsi yaradır.

Üçüncü əhəmiyyətli məsələ isə proksilərin yenidən artan aktivliyidir. 2024-cü ildə liderləri aradan götürüldükdən sonra HƏMAS və Hizbullah müəyyən zəifləmə yaşasa da, son aylarda sürətlə toparlanmağa başlayıblar.

Mövcud vəziyyət İsrailin növbəti hücum ssenarilərini də formalaşdırır. Ən real ehtimal odur ki, İsrail birbaşa İrana hücum etmədən əvvəl məhz proksiləri hədəfə alacaq. Paralel olaraq İranın Suriya və İraqdakı hərbi mövqelərinə də zərbələr endirilə bilər. Kiberhücumların genişləndirilməsi, regional liderlərə qarşı sui-qəsd cəhdlərinin artması və xüsusi əməliyyatların aktivləşməsi də yüksək ehtimal kimi qiymətləndirilir.

Hər nə qədər riskli olsa da, birbaşa İrana qarşı məhdud hava əməliyyatı da istisna edilmir.

Bütün bu faktorlar onu göstərir ki, 2026-cı ilin ilk yarısında dünya İsrail və İran arasında yeni və təhlükəli bir gərginliyin şahidi ola bilər.

Siyasi ekspert Zeynal Əmrəliyev

visiontv.az