Dmitri Timofeyeviç Yazov Sovet İttifaqının marşalı olub. Böyük Vətən Müharibəsi veteranı olan Yazov 1987-ci ildən Sovet İttifaqının süqutuna dörd ay qalmış 1991-ci ilin avqust çevrilişində iştirak etdiyinə görə həbs olunana qədər müdafiə naziri vəzifəsində çalışıb . 
Yazov 28 aprel 1990-cı ildə Sovet İttifaqının marşalı rütbəsinə təyin edillib. 25 fevral 2020-ci ildə vəfat edərkən o, yaşayan sonuncu marşal idi.  

Yazov Omsk quberniyasının Kalaçinski rayonunun Krestinski volostunun Yazovo kəndində anadan olub. O, hər ikisi kəndli olan Timofey Yakovleviç Yazov vəfat edib və Mariya Fedoseyevna Yazovanın oğlu idi. 

Yazov 1941-ci ilin noyabrında, on yeddi yaşında könüllü olaraq Qırmızı Orduya qoşulub. Orduya gedəndə özündən bir yaş böyük olduğunu deyərək 1923-cü ildə doğulduğunu bildirərək Moskva Ali Hərbi Komandanlıq Məktəbində təlimə yazılıb. 2 noyabr 1941-ci ildən 28 yanvar 1942-ci ilə qədər oranı bitirib. 1953-cü ildə məktəbi bitirmək haqqında şəhadətnamə alıb. 

Leninqradın 177-ci atıcı diviziyasının 483 -cü atıcı alayının kiçik leytenantlarının ön cəbhə kurslarının tağım komandiri kimi döyüşmüşdür. Ön . Leninqradın mühasirəsində döyüşlərdə , Sovet qoşunlarının Baltikyanı ölkələrdə hücum əməliyyatlarında , Kurland Cibinin blokadasında iştirak edib.1944-cü ildə Sovet İttifaqı Kommunist Partiyasına üzv olub. 1962-ci ildə Yazov Kuba raket böhranı zamanı Kubanın Oriente vilayətində Sovet quru qüvvələrinə komandanlıq edib və burada Kubanın müdafiə naziri Raul Kastro ilə şəxsən çalışıb. 1971-1973-cü illərdə Odessa Hərbi Dairəsinin Krım bölgəsində 32 - ci Ordu Korpusuna komandirlik edib . 1979-1980-ci illərdə Yazov Çexoslovakiyada Mərkəzi Qüvvələr Qrupunun komandiri olub. 

O, 1986-cı ilin şimal yayında Uzaq Şərq Hərbi Dairəsinə komandanlıq edirdi. O zaman Time jurnalının yazdığına görə, o, baş katib Mixail Qorbaçovda xoş təəssürat yaratdı və bu, sonrakı yüksəlişlərə səbəb oldu. 30 may 1987-ci ildə Marşal Sergey Sokolovun Matias Rust tərəfindən istefaya göndərilməsindən sonra o, Sovet Müdafiə Naziri təyin edilib. 1987-ci ilin iyunundan 1990-cı ilin iyuluna qədər Yazov Siyasi Büro üzvlüyünə namizəd olub. 

20 yanvar qırğınının əsas səbəbkarlarından biri də odur. Yazov 1991-ci ilin əvvəlində Latviya və Litvaya Rusiyanın OMON komando bölmələrinin yerləşdirilməsinə cavabdeh idi . 1991-ci ilin avqust çevrilişi zamanı Yazov Fövqəladə Hallar üzrə Dövlət Komitəsinin üzvü idi. Valentin Pavlov hökuməti istefaya göndərildikdən sonra Yazov müdafiə naziri vəzifəsini itirdi. Yeltsin dövründə Yazov 1994-cü ildə mühakimə olundu və ona bəraət verildi. Avqustun 22-də səhər, ilk dindirilməzdən əvvəl Yazov Qorbaçova videoyazılı mesajla müraciət edərək məktubu oxuyub və özünü “qoca axmaq” adlandırıb, bu “macəra”da iştirakına görə peşman olduğunu və prezidentdən bağışlanmasını istəyib.

1994-cü ildə Dövlət Duması tərəfindən amnistiya edildi. O, günahkar olmadığını bildirərək Boris Yeltsinin təklif etdiyi amnistiyanı qəbul etdi . O, Prezidentin Sərəncamı ilə hərbi xidmətdən tərxis edilib və təntənəli silahla təltif edilib. O, Rusiya Federasiyasının Prezidenti tərəfindən “Şərəf” ordeni ilə təltif edilib. Yazov daha sonra Baş Qərargah Akademiyasında hərbi məsləhətçi vəzifəsində çalışıb.

2019-cu ilin martında Yazov qiyabi formada mühakimə olunub. 1991-ci ilin yanvarında Litvada hərbi repressiyalarda iştirakına görə Litva məhkəməsi tərəfindən hərbi cinayətlərdə təqsirli bilinərək 10 il müddətinə azadlıqdan məhrum edilib. Rusiya məhkəməni siyasi motivli hesab edərək pisləyib və Yazovu ekstradisiya etməkdən imtina edib.

Yazov 25 fevral 2020-ci ildə Moskvada vəfat edib. Moskva yaxınlığındakı Federal Hərbi Xatirə Qəbiristanlığında dəfn edilib.

Bünyamin Bünyadzadə
Visiontv.az