Azərkosmosun 15 illik uğurlu fəaliyyəti Azərbaycanın kosmik sənayesinin təkcə regional operator deyil, həm də perspektivli istehsalçıya çevrilmək ambisiyasını nümayiş etdirir. Orbitdə yerləşən Azerspace-1, Azersky və Azerspace-2 peykləri vasitəsilə qlobal telekommunikasiya və Yerin məsafədən müşahidəsi xidmətləri təqdim edən ölkə, artıq inkişafının keyfiyyətcə yeni mərhələsinə – yerli kosmik aparat istehsalına qədəm qoyur.

Bu strateji keçidin əsasını Azərkosmos tərəfindən 31 milyon manat nizamnamə kapitalı ilə təsis edilmiş “Spacecraft Development and Production” MMC törəmə müəssisəsi təşkil edir. Bu, Azərkosmos tarixində ilk dəfə olaraq ölkə daxilində peyklərin tam dövrü – layihələndirilməsi, yığılması, sistem inteqrasiyası və sınaqdan keçirilməsi imkanlarını formalaşdıracaq təməl addımdır.

“Spacecraft Development and Production” MMC-nin fəaliyyətinin əsas bazası olacaq Kosmik Aparatların İnkişafı Mərkəzinin layihələndirmə və dizayn mərhələləri tamamlanmış və yaxın aylarda tikintisinə başlanılacaq. Bu Mərkəz daxilində peyk dizaynı, mexaniki və termal testlər, sistem inteqrasiyası və keyfiyyətə nəzarət kimi mürəkkəb mühəndislik prosesləri həyata keçiriləcək.

Bu yerli istehsal potensialının formalaşmasında insan kapitalının rolu həlledicidir. Azərkosmosun Tədqiqat və İnkişaf komandasının bir ildən çoxdur ki, İsraildə "Azersky-2" layihəsi çərçivəsində praktiki təlimlər keçməsi, bilik və təcrübənin yeni MMC-yə ötürülməsinin təminatçısıdır.

“Spacecraft Development and Production” MMC-nin yaradılması həm texnoloji müstəqillik, həm də iqtisadi dayanıqlılıq baxımından strateji əhəmiyyət daşıyır. Lakin Mərkəzin hədəfi təkcə Azərbaycanın daxili ehtiyaclarını ödəməklə məhdudlaşmır. MMC-nin əsas məqsədlərindən biri, gələcəkdə beynəlxalq bazara çıxaraq, digər kosmik agentliklərdən, regional operatorlardan və ölkələrdən kosmik aparatların layihələndirilməsi və istehsalı üzrə sifarişlər qəbul etməkdir. Bu, Azərbaycanı Cənubi Qafqaz və Mərkəzi Asiya regionunda kosmik texnologiya ixracatçısına çevirmək vizyonunu əks etdirir.

Bu strateji keçid Azərkosmosun indiyə qədər yaratdığı güclü kosmik ekosistemin məntiqi davamıdır. Şirkətin Yerin məsafədən müşahidəsi xidmətləri üzrə illik $10 milyon ABŞ dolları dəyərində biznes portfelinin formalaşması, 32 dövlət qurumu ilə işbirliyi və 200-dən çox beynəlxalq şirkətlə əməkdaşlığı, yeni MMC-nin potensial bazasının güclü olduğunu göstərir.

Nəticə olaraq, Azərkosmosun "Kosmik müşahidəmizin sosial-iqtisadi inkişafa töhfəsinin 10 ili” tədbiri, ölkənin kosmik sənayesinin sosial-iqtisadi inkişafa verdiyi töhfələrin yekunlaşdırılması ilə yanaşı, bu nailiyyətlərin “Spacecraft Development and Production” MMC ilə yeni – suveren peyk istehsalçısı dövrünün başlanğıcını simvolizə etdiyini göstərir. Bu, Azərbaycanı qlobal kosmik zəncirdə istehlakçıdan istehsalçıya yüksəldən və beynəlxalq sifarişləri hədəfləyən strateji bir addımdır.

Elvin Abbasov

visiontv.az