Səfirin təqdimatında əcdadlarının Osmanlılar tərəfindən idarə olunan torpaqlardan gəldiyini söyləməsi Türkiyənin Osmanlı keçmişini mədəni şəkildə tərifləməyə meylli olan AK Partiya rəhbərliyinə atılan çiçək kimi idi. Barak iş həyatından danışarkən Səudiyyə Ərəbistanında keçirdiyi günləri və orada təmasda olduğu sünnilərdən aldığı həyat dərslərini önə çəkərək, Ankaradakı mövcud hökumətə ikinci gül atıb. Amma bu güllərdən sonra səfirin əsl mesajı İslam xəlifələrindən olan Müaviyədən bir sitatla çıxışında gəldi:

"Qamçı yetəndə qılıncdan istifadə etmirəm, dilim/sözüm çatanda heç vaxt qırbacı istifadə etmirəm. Məni qarşımdakı adama bağlayan bircə sap varsa, onu kəsmərəm. O ipi çəksə, açaram. Açarsa, açaram..."

İslamda sünni-şiə qarşıdurmasının başlanmasında Müaviyənin oynadığı əsas rolu nəzərə alsaq, Barakın mesajını deşifrə etmək olar. Aydındır ki, ABŞ-ın yeni administrasiyası Yaxın Şərq siyasətində prioritet qoyduğu “İranı neytrallaşdırmaq” siyasətinə Türkiyəni də daxil etməyə çalışacaq. Əslində, səfirin aşağıdakı cümləsi bunu təsdiq edir. Türkiyə həm də prezident Trampın İranın Yaxın Şərqdəki təsirini cilovlamaq üçün həyata keçirdiyi maksimum təzyiq kampaniyasında mühüm tərəfdaşdır”.

Barakın sitatındakı “qamçı və qılınc” sözləri də önəmlidir ABŞ İranı neytrallaşdırmaq siyasətini İsraillə birlikdə həyata keçirir. Bu siyasət Yaxın Şərqin bir çox ölkəsində, Fələstində, İraqda, Yəməndə, Livanda eyni vaxtda həyata keçirilir. Suriya da təbii ki, bundan kənarda deyil.

İsrail Qəzzada ritorik olaraq ona qarşı olan Türkiyənin İranın planlarına mane olmasını istəmir. Türkiyənin Suriyada hərbi bazaya sahib olması və xüsusilə Suriyanın hava məkanına nəzarəti İsrail üçün problemli görünür. Buna görə də İsrail Suriyada Türkiyəyə ayrıldığı deyilən bazaları bombalayır. Bu yaxınlarda amerikalı həmkarı Marko Rubio ilə iki dəfə görüşən xarici işlər naziri Hakan Fidanın açıqlamaları Ankaranın “mesajı aldığını” göstərir. Fidanın “Reuters” agentliyinə verdiyi “Biz Suriyada İsraillə üz-üzə gəlmək istəmirik” deməsi buna işarədir.

Və ABŞ-ın Türkiyənin daxili siyasətinə münasibəti ilə bağlı son qeyd odur ki, Müaviyə oğlu Yezidi öz yerinə buraxdı və xilafətin seçki yolu ilə deyil, atadan oğula keçməsinə yol açdı. ABŞ prezidenti Trampın Türkiyədə müxalifətin əsas prezidentliyə namizədi Əkrəm İmamoğlunun mübahisəli dəlillər və əsaslarla həbs olunması ilə bağlı bir kəlmə də danışmadığı, Fransada ifrat sağçı lider Le Peni cəza çəkən zaman tənqid etdiyi xatırlanır. Səfir Barakın Müaviyədən sitatının Türkiyə və türk demokratiyası üçün daha bir simvolik mesajı ehtiva etdiyini də söyləmək mümkündür.

Pərviz Əliyev

visiontv.az