Bağla
Axtarış sözünü daxil edin
Təsəvvür edin: Eynşteynin ümumi nisbilik nəzəriyyəsinin ağlı çaşdıran tənliklərindən doğulan “qurd dəliyi” (ing. Wormhole) — elmi dildə Eynşteyn–Rozen körpüsü adlanan bu fenomen, kainatın uzaq nöqtələrini birləşdirən cazibədar bir tunel, dar və dərin bir “boğaz” kimi təsəvvür olunur. Bu tunel və ya boğaz sanki bir an içində səyahətçini qalaktikalar arasından keçirir və bəlkə də paralel aləmlərə açılan qapı ola bilər!
Hələlik kainatda belə bir quruluşu müşahidə etməmişik, lakin bəzi sirli portallar nisbilik nəzəriyyəsinin zərif riyazi modellərinə tam uyğundur. Onlar bizi məkan-zamanın bükülə biləcəyi, gerçəkliyin sərhədlərinin əyilə biləcəyi ehtimalı ilə valeh edir.
Ancaq qurd dəlikləri yalnız elmi-fantastika romanlarının mövzusu deyil. Bu dəliklər cazibə qüvvəsinin nəhəng miqyası ilə kvant dünyasının mikro reallıqları arasında körpü salmaq istəyən elmin ön cəbhəsindədirlər. Qara dəliklərin hər şeyi udan təbiəti, cazibənin əsl mahiyyəti və məkan-zamanın toxuması haqqında möhtəşəm suallar doğurur. Beləcə, onlar quru nəzəriyyələri insan təxəyyülünün ən cəsarətli kosmik arzuları ilə birləşdirən həyəcanlı bir elmi körpüyə çevirirlər.
Eynşteyn–Rozen körpüsü tozlu elmi jurnallardan tutmuş Hollivudun ən parlaq filmlərinə qədər bizim kainat haqda bitib-tükənməyən marağımızı alovlandırır. O, möhkəm riyaziyyatı ulduzlararası sıçrayışların, paralel kainatlara keçidlərin və gerçəklikdən kənara çıxan sərhədsiz xəyal gücünün cazibəsi ilə birləşdirir.
Mənbə: A. Eynşteyn & N. Rozen (1935), NASA, CERN, Stanford Nəzəri Fizika İnstitutu.
İbrahim Nəbioğlu
visiontv.az
