Putini tələyə salırlar...

16.12.2025

Zelenskinin manevrləri maraqlıdır. Ukrayna lideri bildirib ki, Kiyev ABŞ və Avropadan, o cümlədən ABŞ Konqresində təsbit olunmuş təhlükəsizlik zəmanətləri də daxil olmaqla, hüquqi cəhətdən məcburi təhlükəsizlik zəmanətləri alacağı təqdirdə NATO üzvlük planından imtina etməyə hazırdır. O, bunu güzəşt kimi təqdim edir, əslində münaqişənin əsas predmeti həmişə ərazi ilə deyil, hərbi-siyasi arxitektura və NATO-nun Ukraynadakı rolu ilə bağlı olduğunu etiraf etmək lazımdır. Bundan əlavə, NATO-ya qoşulmaq istəyi Ukrayna konstitusiyasında təsbit olunub və bu siyasətdən imtina etmək ilk baxışdan psixoloji cəhətdən çətin bir addım olardı.

Lakin "Ukrayna NATO-dan imtina edir" məntiqinə zidd olan vacib bir incəlik var. Rusiya üçün vacib olan NATO-nun özü deyil, məzmunun özüdür. Hərbi infrastruktur, inteqrasiya rejimi, kəşfiyyat paylaşımı, birgə planlaşdırma, qoşunların olması və Qərbin yeni bir münaqişə mərhələsi halında müharibəyə girmək üçün faktiki öhdəliyi. Və Kiyev tipik bir diplomatik aldatma cəhdi edir. Mahiyyəti dəyişdirmədən fasadı silmək. Yəni, formal olaraq bu "NATO deyil", mahiyyət etibarilə 5-ci maddəyə çox bənzəyən ikitərəfli zəmanətlər paketi vasitəsilə "mini-NATO"dur. Ukraynaya hücum edilərsə, Qərb hərəkətə keçməyə borcludur.

Bu, bir mərhələdir, çünki uzun müddətdən sonra ilk dəfə olaraq Kiyev Moskvanın fundamental tezisini tanımağa doğru açıq şəkildə irəliləyib. Ukraynanın NATO-nun genişlənməsi üçün platforma kimi qəbuledilməzdir və bu, sənədləşdirilməlidir.

Bu, bir tələdir əslində çünki düzgün qurulmadığı təqdirdə, "təhlükəsizlik zəmanətləri" eyni zəmanətlər və hərbi təhdidlər dəstinə çevrilə bilər, lakin bu NATO brendi altında olmayacaq. Və bəlkə də ən əsası, Ukraynanın rolunun prosesdə necə dəyişdiyini görürük. NATO əvəzinə zəmanətlər haqqında nə qədər çox danışılırsa, bu, bir o qədər az Ukrayna gündəliyinə və Vaşinqtonla Moskva arasında yeni təhlükəsizlik konfiqurasiyası üzərində genişmiqyaslı danışıqlara bənzəyir.

Kiyev Qərbin maksimum öhdəliklərini təmin etməyə çalışır, lakin bunu danışıqlar masasına gətirilmiş bir ölkə mövqeyindən edir, bu danışıqların qaydalarını müəyyən edən bir ölkə mövqeyindən deyil. Deməli, hazırda intriqa NATO ilə bağlı deyil. İntriqa Qərbin "zəmanətlər" adı altında nəyi imzalamağa hazır olduğu və Rusiyanın nəyi əsl neytrallıq hesab etməyə razı olacağı və nəyin əvəzedicisi olması ilə bağlıdır.

Pərviz Əliyev

visiontv.az