Türkiye'nin Libya ile imzaladığı mutabakat Türk-Yunan ilişkilerini nasıl etkiler?
26.12.2019

Türkiye’nin Libya ile imzaladığı Deniz Yetki Alanları Mutabakatı'nın, Doğu Akdeniz'de zaten yüksek olan gerilimi daha da tırmandırmasından endişe duyuluyor.

Visiontv.az`ın Türk basınına atfen yaptığı habere göre, mutabakat, bir yandan Türkiye ile Yunanistan arasındaki kıta sahanlığı tartışmalarını körüklerken, diğer yandan Doğu Akdeniz'den çıkarılacak doğal gazın Avrupa ülkelerine taşınmasını öngören büyük EastMed projesini de etkileyebilir.

Yunanistan, "enerji işbirliği" adı altında Güney Kıbrıs, İsrail ve Mısır'la ayrı ayrı üçlü ittifaklar kurarak Türkiye'nin Adeniz'deki varlığını görmezden geldi. Türkiye de buna karşılık Yunanistan'ın Rodos ve Girit gibi adalarının varlığını görmezden gelerek 450 km güney batısında bulunan Libya’nın meşru Serrac hükümeti ile deniz yetki alanlarını öngören bir mutabakat imzalayarak tepkisini gösterdi.

Türkiye’nin bu hamlesinin uluslararası hukuk kurallarına ve taraf olmadığı Birleşmiş Milletler’in (BM) Uluslararası Deniz Hukuku Sözleşmesi (1982 Montego Bay) kurallarına ne derece uygun olup olmadığı tartışma konusu oldu.

Türkiye, Libya mutabakatının hukuki dayanakları olduğunu; Yunanistan ise hiçbir hukuki zemine dayanmadığı görüşünde.

Ancak söz konusu mutabakata karşı Libya’nın kuzey komşusu İtalya ve Fransa'nın yanı sıra, Amerika Birleşik Devletleri'nin (ABD) ve Türkiye’nin “Suriye'deki müttefiki” Rusya’nın da çekinceleri var.

Kaldı ki, ordusu ile Libya başkenti Trablus’a ilerleyen muhalif General Halife Hafter de mutabakatı “yok hükmünde” kabul ediyor.

“Mutabakatı geçersiz kılma seferberliği” başlatan Yunanistan Dışişleri Bakanı Nikos Dendias bu amaçla Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Ürdün ve Güney Kıbrıs’tan başka Halife Hafter’i de Bingazi’de ziyaret etti ve “General Hafter dahil, ziyaret ettiği tüm ülkelerin mutabakatın tam anlamıyla geçersiz olduğu görüşünde olduklarını” açıkladı.

Mısır ve İsrail’in de bu mutabakata karşı çıkan açıklamaları oldu.

İsrail Dışişleri Bakanı İsrael Katz, “Türkiye-Libya mutabakatına karşıyız” açıklamasını yaparken “Ancak bu, İsrail ile Türkiye’nin çatışacağı anlamına gelmez” ifadesini de eklemekten kaçınmadı.