"Ermənistan Rusiya-İran ittifaqının Ukraynaya qarşı müharibəsində maddi-texniki baza rolunda çıxış edir"
"Ermənistan Rusiya-İran ittifaqının Ukraynaya qarşı müharibəsində maddi-texniki baza rolunda çıxış edir"
24.03.2023 Elbəyi Həsənli Tərəfindən

İrlandiyadan yayımlanan və Avropa İttifaqı ilə sıx əlaqədə olan “eureporter.co” saytı “Armenia: The caucasian ally of Russian aggression against Ukraine” (Ermənistan-Ukraynaya təcavüz edən Rusiyanın Qafqazdakı müttəfiqi) adlı məqalə ilə çıxış edib.

Məqalənin adından da göründüyü kimi söhbət Ermənistana qarşı yönəlmiş ciddi ittihamlardan gedir. Yazının müəllifi Guest Contributor başqa bir yazarın- James Wilson-un fikirlərini xatırladıraq qeyd edir ki, Ermənistanın Qafqazda Qərb dəyərlərinə bağlı postsovet demokratiyası olduğu hamı tərəfindən etiraf edilən bir həqiqətdir. Bu fikir Ermənistan haqqında məqalənin girişində gedə bilərdi, lakin 2023-cü ildə Ermənistan haqqında bunu demək mümkün deyil. Onun sovet keçmişinə və coğrafi mövqeyinə aid olan məsələlər hələ də aktualdır, lakin onun demokratik Qərb dəyərlərinə və hüququn aliliyinə sadiqliyi hələ də çox şübhəlidir...

Məqalədə gedən bəzi məqamları sitat olaraq təqdim edirəm:

“Rusiyanın Ukraynaya təcavüzü Ermənistan və onun münaqişədə işğalçı tərəfdə iştirakı ilə bağlı çirkin həqiqətləri ifşa etdi”.

“Ukrayna atəş altında olduğu bir gündə baş nazir Paşinyan İrəvanda Putini qarşılayıb, ona “hörmətli Vladimir Vladimiroviç” deyə müraciət edib və onun əlini sıxıb.

Bu təəccüblü deyil: 2022-ci ilin yayında baş nazir “Rusiya Ermənistanın strateji tərəfdaşı və müttəfiqidir” deyə iddia etdi”.

İyulun 11-də Ermənistan parlamentinin sədr müavini Arşakyan deyib: “Ölkələrimizin fundamental beynəlxalq məsələlərdə mövqeləri yaxındır və ya üst-üstə düşür”.

Bunlar təcrid olunmuş bəyanatlar deyil: "Rusiya Ermənistan Respublikasının ən yaxın tərəfdaşı və strateji müttəfiqidir", - baş nazir sentyabrın 7-də təkrarlayıb. Noyabrın 2-də parlamentin spikeri Simonyan qürurla bəyan etdi ki, “Mən əminliklə deyə bilərəm ki, indiki Ermənistan hökuməti ən çox rusiyapərəst hökumətlərdən biridir”.

“Ukraynada müharibə başlayandan bəri Paşinyan Rusiyaya 5 dəfə səfər edib, Putinlə 6 dəfə görüşüb və 18 dəfə telefonla danışıb.

Paşinyan Kreml qarşısında baş əyən yeganə erməni yüksək rütbəli məmur deyil. Ermənistanın müdafiə naziri, Təhlükəsizlik Şurasının katibi və Baş Qərargah rəisi Moskvaya səfər edib...

Rusiyanın Ukraynaya təcavüzü iki ölkə arasında hərbi tərəfdaşlığı birmənalı şəkildə intensivləşdirib: sentyabrda birgə hərbi təlimlər keçirilib, dekabrda isə 2023-cü ildə hərbi əməkdaşlıq haqqında saziş imzalanıb. Bu ilin fevralında Ermənistan parlamentinin müdafiə və təhlükəsizlik məsələləri komitəsi iki ölkənin kəşfiyyat xidmətləri arasında informasiya təhlükəsizliyi sahəsində əməkdaşlıq haqqında sazişi ratifikasiya edib. Ukraynanın bu sahədə Rusiyadan gələn təhdidlərə qarşı Qərb tərəfdaşları ilə birgə səyləri fonunda sonuncu, demək olar ki, təhqiramiz görünür.

Ukraynadakı müharibə Ermənistan və Rusiya arasında ticarət dövriyyəsində görünməmiş artıma səbəb oldu: 2022-ci ildə Ermənistanın Rusiyaya ixracı 2,4 milyard dollar təşkil edib ki, bu da 2021-ci illə müqayisədə 185,7% çoxdur. Rusiyanın Ermənistana idxalı 2,6 milyard dollar təşkil edib ki, bu da 44,5% çoxdur. Bu il fevralın 2-də Paşinyan məmnunluqla bildirib: “Bizim ticarət-iqtisadi əlaqələrimizdə böyük və davamlı artım var”. O, “bu dinamikada Vladimir Putinin xüsusi şəxsi rolunu” vurğulayıb.

"Ermənistandan Rusiyaya ixracın artması təkcə Rusiyaya qarşı sanksiyalar tətbiq etmiş ölkələrdən idxalın əvəzlənməsi ilə bağlı deyil. Qərb rəsmilərinin, dövlət qurumlarının və tədqiqat mərkəzlərinin fikrincə, Ermənistan sanksiyalardan yan keçərək Avropa İttifaqı və Şərqi Asiyada malların alınması üçün Rusiyanın əsas mərkəzlərindən biri kimi çıxış edir. Ermənistandan paralel olaraq mikroçiplərin, smartfonların və avtomobillərin idxalı xüsusilə sürətlə inkişaf edir. Avropa Yenidənqurma və İnkişaf Bankının 2023-cü il fevral hesabatında deyilir: "Ermənistan vasitəsilə yeni təchizat zəncirləri... sanksiyalardan bir neçə gün sonra yaradıldı və onların genişləndirilməsi bir neçə ay çəkdi". Martın 2-də DOJ, Ticarət Departamenti və ABŞ Xəzinədarlığının birgə sənədi Ermənistanı “Rusiya və Belarus ilə bağlı sanksiyalardan və ixrac nəzarətindən yayınmaq üçün üçüncü tərəf vasitəçiləri və ya daşıma məntəqələri” arasında müəyyən edib. Yəni Rusiya öz işini Ermənistan üzərindən görür.

Ermənistan Rusiya Federasiyasına təkcə mülki malların idxalında deyil, həmçinin hərbi malların sanksiyalardan yan keçməsində fəal kömək edir. Sentyabrda ABŞ Maliyyə Nazirliyi erməni şirkətinin Rusiya hərbi sənayesi üçün xarici avadanlıqların alınmasında iştirakı ilə bağlı ətraflı məlumat dərc edib. Oktyabr ayında “Bloomberg” Rusiya hərbi texnikasında istifadə üçün Avropa avadanlıqlarının komponentlərinin Ermənistan vasitəsilə tədarükünə dair sübutlar dərc edib. Ermənistan sadəcə logistika mərkəzi deyil, Ukraynaya qarşı müharibədə Putin rejiminə dəstək verən hərbi-texniki təchizat mərkəzidir.

Ermənistan İrandan silahların daşınması üçün əlverişli məntəqəyə çevrilib. Belə görünür ki, ukraynalılar Rusiya ordusunun mülki və enerji infrastrukturuna ziyan vuran, mülki vətəndaşları öldürən və yaralayan pilotsuz uçaqlara malik olduqlarına görə ermənilərə “təşəkkür” etməlidirlər. Polşanın "New Eastern Europe" jurnalı noyabrın 28-də qeyd edib: "İran Rusiyanın Ukraynaya qarşı müharibəsini Ermənistanın əli ilə dəstəkləyir və bu, Moskvaya İranın pilotsuz uçaqlar və raketlərini Ermənistanın hava məkanı və hava limanları vasitəsilə tədarük etməklə sanksiyalardan yan keçməyə kömək edir. İranın törəmə şirkəti olan Iran Air Cargo. Air, 21 və 29 avqust tarixlərində əvvəlki iki reysdən sonra sentyabrın 4 və 5-də Yerevan Zvartnots hava limanından Moskvaya uçdu. Iran Air Cargo, Safiran Airport Services və onların ana şirkəti Iran Air Ermənistana məxsus İran pilotsuz uçaqlarını Rusiyaya göndərdiyinə görə ABŞ-ın sanksiyaları altındadır. İrəvandan İrana məxsus pilotsuz uçaqların daşınması üçün Rusiya Hərbi Hava Qüvvələrinə məxsus İl-76MD təyyarələrindən də istifadə edilib. Rusiya İranın pilotsuz uçaq və raketlərindən Ukrayna infrastrukturuna terror hücumları üçün istifadə edib. ABŞ Ermənistana İran və Rusiya ilə sıx əlaqələri barədə xəbərdarlıq edib, o cümlədən Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsi (MKİ) də. MKİ-nin rəisi 2022-ci ilin yayında Ermənistana səfər edib. Ermənistanı İran və Rusiya arasında sıx hərbi ittifaqdan uzaq durmaq barədə xəbərdarlıq edib, lakin Ermənistan xəbərdarlığa məhəl qoymadı”.

Polşa hökuməti və Avropa Komissiyasına bağlı böyük media orqanı tərəfindən açıqlanan bu məlumat Ermənistanın həm də Rusiya-İran ittifaqının Ukraynaya qarşı müharibəsi üçün hərbi və maddi-texniki baza rolunu oynadığını göstərir.

Vəziyyətin acı ironiyası ondan ibarətdir ki, Ermənistan erməni soyqırımının tanınmasına nail olmaq üçün beynəlxalq aləmdə misli görünməmiş diplomatik təzyiq tədbirləri görür. 20-ci əsrin ən səs-küylü cinayətlərindən birinin qurbanı olduğunu iddia edən, bir əsr sonra ölkələrin və xalqların məsuliyyətə cəlb olunmasını tələb edən, qonşularına qarşı sanksiya tələb edən bir xalq, bilə-bilə bir xalqa qarşı törədilən ən açıq cinayətdə-genosiddə fəal iştirak edir.

Elbəyi Həsənli

visiontv.az