Fransa prezidenti Emmanuel Makron ABŞ-ın Rusiya və Ukrayna arasında göründüyü kimi Avropa rəsmilərinin iştirakı olmadan baş tutacaq sülh danışıqlarına başlamaq səylərini müzakirə etmək üçün bazar ertəsi Avropa liderləri ilə görüşüb.
Böyük Britaniya, Almaniya, İtaliya, Polşa, İspaniya, Hollandiya və Danimarka liderləri, həmçinin NATO-nun baş katibi Mark Rutte, Avropa Şurasının sədri Antonio Kosta və Avropa Komissiyasının sədri Ursula fon der Leyen tələsik çağırılan görüşdə iştirak etmək üçün Parisə gəliblər.
Danışıqlar keçən həftə ABŞ prezidenti Donald Tramp və Rusiya prezidenti Vladimir Putin arasında telefon söhbətindən sonra keçirilib. İki lider Rusiyanın qonşusuna qarşı üç illik müharibəsinə son qoymaq üçün ən azı ilkin mərhələdə Ukrayna və Avropa liderlərinin iştirakı olmadan dərhal danışıqlara başlamaq barədə razılığa gəliblər.
ABŞ dövlət katibi Marko Rubio çərşənbə axşamı Rusiya diplomatları ilə müharibənin dayandırılması ilə bağlı danışıqların da daxil olduğu görüşlər üçün Səudiyyə Ərəbistanına səfər edib. Danışıqlarda ABŞ-ın Yaxın Şərq üzrə nümayəndəsi Stiv Vitkoff və milli təhlükəsizlik müşaviri Mayk Valz da iştirak edir.
Belə görünür ki, Ukraynanın heç bir rəsmisi danışıqlara qatılmayacaq. Ukrayna prezidenti Volodimir Zelenski dəfələrlə Ukraynanın gələcəyi ilə bağlı ABŞ və Rusiyanın diktələrini qəbul etməyəcəyini və Ukraynanın münaqişənin istənilən həllində iştirak etməli olduğunu bəyan edib.
Rusiya hazırda Moskvanın 2014-cü ildə birtərəfli qaydada ilhaq etdiyi Krım yarımadası və Ukraynanın şərqinin böyük hissəsi də daxil olmaqla, Ukraynanın beynəlxalq səviyyədə tanınan ərazisinin təxminən 20%-nə nəzarət edir.
Parisə gələn fon der Leyen X səhifəsində deyib: “Avropanın təhlükəsizliyi dönüş nöqtəsindədir. Bəli, bu, Ukraynaya aiddir, amma bu, bizə də aiddir. Bizə təcili düşünmək lazımdır. Müdafiəmizi gücləndirməliyik və bunun hər ikisinə indi ehtiyacımız var”.
Avropa rəsmiləri Trampın ABŞ hərbi qüvvələrini Avropadan çıxara biləcəyindən və Rusiyanın Ukraynaya qarşı müharibəsinə Kyivdən daha çox Moskva üçün əlverişli şərtlərlə son qoyacağından narahat olduqlarını bildiriblər. Keçmiş prezident Co Baydenin dövründə ABŞ və Avropa müttəfiqləri Ukraynanı vahid şəkildə dəstəkləyərək, Kyivi milyardlarla dollar dəyərində silahla təmin ediblər.
Bundan əlavə, Avropa rəsmiləri keçən həftə ABŞ-ın vitse-prezidenti JD Vansın Münhendə çıxışı zamanı Avropanı ifrat sağçı qrupları hakimiyyətdən kənarlaşdırdığına görə kəskin tənqid etdiyi və bunun gələcək ABŞ-Avropa münasibətləri üçün nə məna kəsb edə biləcəyi ilə bağlı açıqlamalarını şok kimi qarşılayıb.
Birləşmiş Ştatlar münaqişə zamanı Ukraynanın ən böyük silah təchizatçısı olub, lakin Tramp davamlı dəstəkdən imtina edib və keçən il siyasi debat zamanı Ukraynanın qalib gəlməsini istədiyini söyləməkdən imtina edib. O, bu yaxınlarda Ukraynaya Vaşinqtonun verdiyi hərbi yardıma görə kompensasiya olaraq, ABŞ-da texnologiya istehsalı üçün lazım olan nadir torpaq minerallarının bir hissəsini verməsini təklif edib.
Avropa liderləri son günlər Ukraynaya davamlı dəstək vəd edib, o cümlədən Böyük Britaniyanın baş naziri Keir Starmer onun hökumətinin müharibədən sonrakı istənilən sülhməramlı qüvvələrin bir hissəsi kimi Ukraynaya qüvvə göndərməyə hazır olduğunu bildirib.
O, bazar günü Daily Telegraph qəzetində yazıb: "Mən bunu sadəlövhlüklə demirəm. Britaniya hərbçilərini və qadınlarını təhlükəyə atmaqdan irəli gələn məsuliyyəti çox dərindən hiss edirəm."
Starmer deyib ki, Ukraynada davamlı sülhün təmin edilməsi Rusiya prezidenti Vladimir Putini gələcək təcavüzdən çəkindirmək üçün vacibdir.
İsveçin baş naziri Ulf Kristersson bazar ertəsi bildirib ki, ölkəsi “aydın mandatı” olan sülhməramlı qüvvələr tərkibində əsgəri qüvvə göndərməyi istisna etməyəcək.
Kosta bildirib ki, keçən həftə Münhen Təhlükəsizlik Konfransı Ukrayna və Avropa İttifaqının təhlükəsizliyinin “ayrıla bilmədiyi” mesajını çatdırıb.
“Ukrayna və Avropa İttifaqı olmadan heç bir etibarlı və uğurlu danışıqlar, davamlı sülh olmayacaq”.
Kremlin sözçüsü Dmitri Peskov bazar ertəsi jurnalistlərə bildirib ki, Rusiya nümayəndə heyətinə xarici işlər naziri Sergey Lavrov və Rusiya lideri Vladimir Putinin xarici siyasət məsələləri üzrə müşaviri Yuri Uşakov daxildir.
ABŞ prezidenti Donald Tramp və Putin keçən həftə bir saatlıq danışıq zamanı sülh müzakirələrinin dərhal başlaması ilə bağlı razılığa gəlib. Lakin Rubio CBS tele kanalının “Face the Nation” proqramında bazar günü yayımlanan müsahibəsində deyib: “Sülhə doğru proses bir görüşdən ibarət deyil”.
Bu həftə Səudiyyə Ərəbistanında nə baş verəcəyindən asılı olmayaraq, Rubio deyib ki, “real danışıqlar” başlayandan sonra Ukrayna “iştirak etməli olacaq”.
Bazar günü yayımlanan NBC-nin “Meet the Press” proqramına müsahibə verən Zelenski deyib: “Mən ABŞ və Rusiya arasında Ukrayna ilə bağlı heç bir qərarı heç vaxt qəbul etməyəcəyəm. Heç vaxt. Ukraynada müharibə bizə qarşıdır və bu, bizim insan itkilərimizdir”.
Zelenskinin sözlərinə görə, o, keçən həftə telefon danışığı zamanı Trampa deyib ki, Putin özünü sadəcə olaraq sülh istəyən kimi göstərir.
Zelenskinin sözlərinə görə, o, keçən həftə telefon danışığı zamanı Trampa deyib ki, Putin özünü sadəcə olaraq sülh istəyən kimi göstərir.
“Mən onun yalançı olduğunu söylədim. Və [Tramp] dedi ki, “məncə, onun bu danışıqlara hazır olduğunu hiss edirəm”. Mən isə ona dedim ki, “xeyr, o, yalançıdır. O, heç bir sülh istəmir”.
Zelenski deyib ki, ABŞ-ın davamlı hərbi dəstəyi olmadan Rusiyanı məğlub etmək “çox, çox, çox çətin olacaq”. “Və əlbəttə ki, bütün çətin vəziyyətlərdə şansınız var. Amma bizim şansımız az olacaq - ABŞ-ın dəstəyi olmadan sağ qalmaq şansımız az olacaq”.
visiontv.az