“Təkcə mərkəzləşmiş yox, bütün imtahanlar alternativ təhsilə imkan yaradır”
06.03.2023

Dövlət İmtahan Mərkəzinin Direktorlar Şurasının sədri Məleykə Abbaszadə mərkəzləşmiş imtahanların alternativ təhsilə şərait yaratmasına münasibət bildirib.

Visiontv.az xəbər verir ki, DİM sədri APA-ya müsahibəsində deyib ki, təkcə mərkəzləşmiş yox, bütün imtahanlar alternativ təhsilə imkan yaradır, özü də yalnız bizdə yox, bütün dünyada:

“Repetitorluq və kurslar təkcə imtahana hazırlaşmaq üçün deyil. Valideynlər hətta I sinifdən qabaq repetitor tuturlar ki, uşaqları xarici dil öyrənsin, musiqi ilə məşğul olsun, yaxud da uşaqları rəsmlə və ya rəqslə məşğul olsun deyə onları müxtəlif dərnəklərə, kurslara aparırlar. Bu, normal haldır. Fənni yalnız imtahana görə öyrənən şəxs sabah yadından çıxaracaq. Bu tamamilə səhv yanaşmadır. Amma alternativ təhsilin yaranmasının bir səbəbi də var. Bizim imtahanlar tam şəffaf və biliyin əsasında qiymətləndirməni təmin edir. Biliyin əsasında qiymətləndirmə təmin olunmasaydı, hansısa başqa yollar olsaydı, bir çox adamlar alternativ təhsilə cəhd göstərməzdi. Biz bunu istəyirikmi?!

İkinci bir məsələ də var ki, həmin kurslarda dərs deyən müəllimlər, kursları yaradan kiçik və orta sahibkarlar əmək bazarında özləri üçün bir yer tapıblar, bu xidmətləri göstərirlər. Onlar o xidmətləri istifadəçini aldatmadan göstərsələr, bu, çox yaxşıdır. Demək, burada monopoliya yoxdur, heç kim onların qabağında durmayıb, heç kim onlardan lisenziya istəmir, heç bir dövlət qurumu onları sıxışdırmır. Onlar da bu xidmətləri göstərəndə gərək insanları aldatmasınlar. Elə‑belə, yalandan adam yığmaqla, “mənim kursum sizə universitetə qəbul olmağa 90 faiz imkan yaradacaq” demək yalançı reklamdır, insanları aldatmaqdır. Mən belə şeylərə mənfi yanaşıram. Kimsə öz biliklərini gənc nəslə ötürüb, bunun müqabilində hansısa məbləğdə pul qazanırsa, bu, pis deyil, çünki özləri o sahədə oxuyublar, bilik toplayıblar”.

DİM sədri qeyd edib ki, vətəndaşlar nə qədər bilikli, bacarıqlı olsalar, ölkəmiz o qədər qazanacaq:

“Bu, insan kapitalının zənginləşməsinə gətirib çıxarır. O ki qaldı valideynlərin şikayətinə ki, bu, alternativdir, məktəbdə təhsil yoxdur və ya zəifdir, bu, düzgün fikir deyil. Uşaqların nəticələrinə təkcə məktəb cavabdeh deyil, valideynlər də məsuliyyət daşımalıdırlar. Valideynlər hər axşam uşağının ev tapşırıqlarını yoxlayırmı, həftədə neçə saat uşağı ilə söhbət edir, dərsləri ilə maraqlanır, soruşur ki, övladı nəyi başa düşmür, ona nə lazımdır? İnternetdə kifayət qədər ucuz, hətta pulsuz materiallar da var, şagird özü də məşğul ola bilər. Valideyn uşağı ilə birgə otursa, ona yol göstərsə, həmin materialı birlikdə axtarıb tapa bilərlər. Bu, təkcə repetitor və kurs məsələsi deyil. Repetitor və kurs valideyn üçün bir növ asan bir yoldur ki, məsuliyyəti öz üzərindən götürsün. Təbii ki, bu, əlavə maliyyə vəsaiti tələb edir, bundan narazılıq ola bilər.

Əvvəllər Azərbaycan ailəsində qız uşağı anadan olanda uşağın balaca vaxtından ona cehiz yığmağa başlayırdılar. O cehizi almaq üçün da maliyyə vəsaiti tələb olunur. Cehiz üçün pul xərcləmək daha vacibdir, yoxsa təhsil vermək, müxtəlif dillər öyrətmək, gələcəkdə müstəqil insan kimi həyatda özünü doğrultmasına çalışmaq? Valideynlər bilirlər ki, keyfiyyətli təhsil vermək üçün gərək ya özləri vaxt sərf etsinlər, ya da əlavə vəsait xərcləsinlər. Bu, bütün dünyada belədir. Bizdə tələbələrin yarıdan çoxu pulsuz təhsil alır. Daha yaxşı hazırlaşmaq lazımdır ki, pulsuz təhsil ala bilsinlər. Ödənişli təhsil almaq üçün universitetə qəbul olmaq çox asandır, 200 baldan yuxarı nəticə göstərənlər özəl ali məktəbə qəbul olub ödənişli təhsil ala bilərlər.

Bir məsələ var ki, oxuyan tələbənin qarşısında heç kim dayana bilməz, o, öz nəticələrinə uyğun olaraq ali məktəbdəki yerini tutacaq, bunun qarşısını heç kim ala bilməz. Valideyn 11 il ərzində uşağının təhsilinə, təliminə, tərbiyəsinə nə qədər çox diqqət ayırsa, bir o qədər repetitora ehtiyac olmaz. Ən yüksək nəticə göstərən şagirdlər danışanda görürük ki, çoxu özü müstəqil şəkildə məşğul olub, ola bilsin, sonuncu aylarda hansısa müəllimin yanına gedib”.